Wiele roślin, które spotykamy na co dzień, wydają się pospolite. A to sąsiedzi mają je w ogrodzie, a to w lesie widzieliśmy całe ich łany. Śnieżyczka przebiśnieg należy to takiej właśnie grupy roślin. Z powodu silnej eksploatacji w połowie XX wieku naturalne jej siedliska zostały mocno zniszczone. Każdy chciał mieć piękne kwiaty wczesną wiosną, a z braku możliwości zakupu innych gatunków, śnieżyczka była oczywistym wyborem. Czy dziś jest inaczej? Co zagraża śnieżyczce i jakie są podejmowane działania ochronne? O tym już za chwilę. Na początek kilka słów o wyjątkowych cechach tej rośliny.
Śnieżyczka przebiśnieg — charakterystyka
Należy do rodziny amarylkowatych, podobnie jak śnieżyca, narcyz czy krasnokwiat. To roślina cebulowa, która dorasta do 30 cm wysokości. Ma dwa mięsiste, sinozielone liście odziomkowe — równolegle wąskie o szerokości od 4 do 10 mm, które wyrastają bezpośrednio z cebuli. Okwiat ma 6 działek w dwóch okółkach — zewnętrzne śnieżnobiałe, wewnętrzne białe z zieloną plamką. Nic dziwnego, że czasem trudno je dostrzec między zalegającą jeszcze pokrywą śnieżną. Dzięki specjalnej budowie kwiatów są one wyjątkowo odporne na temperaturę sięgającą nawet dziesięciu stopni poniżej zera. Owocem jest trójkomorowa torebka, zawierająca do 15 nasion, które są zaopatrzone w elajosomy - specjalne wyrostki zawierające tłuszcze i węglowodany, którymi żywią się mrówki, przyczyniając się do rozsiewania śnieżyczki. Rośliny wyrastające z nasion zakwitają dopiero po około sześciu latach, podczas gdy te z cebul potomnych kwitną już w następnym roku. Śnieżyczka przebiśnieg występuje w lasach liściastych, takich jak buczyny, łęgi i grądy. Spotkać ją można także w innych typach siedlisk, głównie ze względu na nieświadome jej rozpowszechnianie przez człowieka, który wraz z ziemią ze skalniaków wywozi do lasu cebule tego gatunku. Występuje ona w Polsce południowej i środkowej, a jej największe stanowiska znajdują się w Bieszczadach, Beskidach i na Dolnym Śląsku.Jak bada się występowanie gatunku?
Aby mieć wgląd w liczebność oraz lepiej ocenić stan populacji, naukowcy prowadzą szereg badań nad występowaniem jej przedstawicieli. Za wybrane stanowisko służyć może fragment polany, kompleksu leśnego lub płat zarośli oraz miejsca, gdzie śnieżyczka występuje w postaci wielohektarowych powierzchni, np. w łęgach. W drugim przypadku za stanowisko uznawany jest cały areał. Najlepsze są miejsca określane jako reprezentatywne, określane wg oceny eksperckiej. Granicami stanowiska mogą być elementy topograficzne lub granice innych zbiorowisk roślinnych. Badanie populacji śnieżyczki polega na określeniu wskaźników, do których należą: liczebność, liczba osobników generatywnych, zagęszczenie, stan zdrowotny i typ rozmieszczenia oraz wskaźniki środowiskowe: powierzchnia potencjalnego siedliska, powierzchnia zajętego siedliska, gatunki ekspansywne, gatunki obce, inwazyjne, warstwa nierozłożonej materii organicznej i zwarcie krzewów. Wypisanie tych danych pozwala lepiej poznać wybrane siedlisko i możliwe przyczyny zmniejszającej się liczby osobników. Terminy badań są skorelowane z długością zalegania pokrywy śnieżnej w wybranych miejscach (kwiecień i maj w górach, luty i marzec na niżu).
Śnieżyczka przebiśnieg — zagrożenia
Zagrożenia dla tego gatunku możemy podzielić na dwa rodzaje: aktualne oddziaływania i przyszłe przewidywane oddziaływania. Do pierwszej grupy należą: wycinanie drzewostanu, wykopywanie i przesadzanie do ogródków, erozja rzeczna — okresowe niszczenie brzegów potoku, osuwisko na skarpie nad potokiem w części stanowiska, zajęcie siedliska przez inne konkurencyjne gatunki oraz wydeptywanie i zgryzanie. Zagrożenia w dłuższej perspektywie związane są z planowanymi inwestycjami lub zmianami w użytkowaniu i zarządzaniu. Należą do nich: wycinka drzewostanu, nasadzenia, wykopywanie i przesadzanie do ogródków, występowanie dzikich ścieżek, turystyka, niekontrolowana penetracja terenu, konkurencja ze strony innych gatunków i prawdopodobieństwo zaprószenia ognia.
Ochrona gatunkowa — na czym polega?
Największym zagrożeniem dla śnieżyczki jest przesadzanie roślin do ogrodów oraz gospodarka leśna. Rozwiązaniem jest eliminacja zjawiska pozyskiwania tego gatunku ze stanu dzikiego, a także lokalizowanie skupień tego gatunku i ustalanie tam stref ochronnych. Każdy z nas powinien być świadom, jak wielkim zagrożeniem dla roślin chronionych jest zbieranie zarówno samych kwiatów, jak i całych roślin. W sklepach ogrodniczych dostępnych jest wiele innych gatunków, które równie dobrze sprawdzą się jako wiosenna dekoracja, dlatego należy wystrzegać się jakichkolwiek działań, mogących pogorszyć stan liczebności śnieżyczki. Im lepiej zadbamy o to teraz, tym więcej kwiatów będzie pojawiało się z roku na rok.
Komentarze
Prześlij komentarz